Vanuit het Noorden naar Marrakech

Woensdag 18 mei: Volubilis, Moulay Idriss en een beetje Meknes

We rijden Tetouan uit, maar stuiten op de rand van de stad op een veemarkt. Altijd leuk zo’n plek vol bedrijvigheid, dus we gaan maar eens een kijkje nemen. Het vee wat verhandeld wordt is vooral schapen en koeien, maar ook een enkele ezel of paard gaat van de hand. Om te voorkomen dat ze overal heen lopen, zijn de dieren met de voorpoten aan elkaar gebonden en schapen staan vaak in trosjes gebundeld met de koppen bij elkaar om en om. Als een transactie is afgesloten verdwijnen de dieren in Mercedes busjes om ze af te voeren. Dat het daarbij lastig loopt met twee aan elkaar vastgebonden voorpoten, is toch vooral het probleem van de dieren, je zou er bijna vegetariër van worden. Ook hier krijgen we de begeleiding van een handelaar, hij laat graag alles zien en begeleid ons over het terrein. Dat we de schattige kalfjes niet persé hoeven te aaien begrijpt hij niet helemaal…

Vandaag hebben we het genoegen 2 volwassen mannelijke lifters mee te nemen voor een lang stuk van 50-60km. De één sprak goed Frans, de ander in traditionele kleding geen woord. Ook niet samen. Achteraf was de laatste wellicht vooral zenuwachtig over de kosten, want we moesten hem bijna dwingen mee te rijden en hij keek pas opgelucht toen we hem weer lieten gaan en geen geld wilden hebben (La Shukran a la Wahib: graag gedaan).

Vlak voor Meknes ligt een Romeinse stad, Volubilis. Eén van de meest afgelegen koloniën van het Romeinse rijk, gebouwd op een plek waar al eerdere beschavingen woonden. We snappen ook wel waarom dit een populaire plek was en is om te gaan wonen; het is een heel groene, vruchtbare vlakte tussen het Rif gebergte en het Atlas gebergte in. De stad heeft, toen het in de 4e eeuw werd verlaten, flink geleden onder plunderingen en een aardbeving en bestaat voornamelijk uit puinhopen. Om iets meer te snappen van deze puinhopen, nemen we toch maar een gids, die wat meer kan vertellen over de mensen die in deze stad hebben gewoond. En het moet gezegd; hij spreekt boekdelen.

Vijf kilometer van Volubilis vandaan ligt de heilige plaats Moulay Idriss, vernoemd naar een achterkleinkind van de profeet Mohammed, die hier begraven ligt. De stad is daarom een belangrijk bedevaartsoord voor Moslims (de belangrijkste in Marokko). Vijf keer een bedevaart naar Moulay Idriss staat gelijk aan één keer Mekka. Lange tijd is de stad verboden terrein geweest voor niet-Moslims en het zou een pareltje à la Chefchaouen moeten zijn. Omdat we er toch min of meer langskomen, is het leuk het stadje (met mooie uitzichten over de omliggende vlaktes) te zien, maar gelukkig zijn we er niet voor om gereden.

We vervolgen onze weg naar Meknes en vinden heel flex ons beoogde hotel, wat (uiteraard) ook weer plaats heeft, want zo druk is het allemaal niet qua toerisme hier in deze tijd. Voor de verandering hebben we eens een hotel gezocht in de ville nouvelle en niet in de Medina, het oude deel van de stad.

Als we vervolgens even een ommetje maken, stuiten we per direct op een taalschool, waar ze ook Nederlands geven. Nieuwsgierig naar, o.a. de beweegredenen om Nederlands als taal te leren, besluiten we ons aan te bieden om te converseren met de leerlingen. Als we onze bedoelingen uitleggen, blijkt dat er op dat moment niet een Nederlandse les bezig is, maar we kunnen wel in de Engelse les terecht? Nou ja, waarom ook eigenlijk niet? We zijn aangenaam verrast door het niveau van zowel de leraar als van de leerlingen en om de beurt worden we voor de klas geposteerd, zodat de leerlingen vragen kunnen afvuren. Toch wel leuk, want je komt al heel snel op allerlei interessante onderwerpen uit. Waarom stoppen wij onze ouderen in verzorgingshuizen en verpleeghuizen? Woon je in Nederland alleen en niet bij je ouders en mag je samenwonen zonder getrouwd te zijn? Waarom hebben we voor Marokko gekozen en wat vinden we eigenlijk van Marokko, Marokkanen en gastronomie? Er zijn er een paar die honderduit (durven te) vragen.

Het onderwerp van vanavond was geld en (dus) gaat het ook over wat iemand verdient (geld en status is belangrijk in Marokko) en wat de kosten van levensonderhoud, huizen, etc. zijn. Het enige jammere is dat de leraar wat dominant is en zichzelf graag hoort praten en als het bijvoorbeeld gaat over wat je zou doen als je de loterij zou winnen, is er één geheel bedekt meisje inclusief handschoenen, wat het geld niet zelf zou houden, maar zou willen weg geven, omdat dat is wat je volgens de Koran moet doen. In je volgende leven moet je verantwoorden waarom je zoveel geld hebt (en waarom je niet meer hebt gedeeld). Het lukt haar niet goed om uit te leggen hoe ze dat bedoelt en de leraar geeft haar ook niet echt de ruimte om het toe te lichten. Na nog wat napraten en wat gegevens uitwisselen, de straat op en op zoek naar wijn, wat hebben we daar zin in.

Maar zoals zo vaak hebben we binnen een halve minuut weer iemand aan ons vast geplakt die veel te lang blijft hangen, maar ons uiteindelijk wel naar een bar brengt. En het is een echte bar; zo één waar de Europa League finale aan staat, waar gerookt en gedronken wordt en waar uiteraard Hilgien de enige vrouw is. Maar het mag allemaal en het wordt zeker interessant gevonden. Als we na één drankje willen afrekenen, komen we ook hier niet zomaar weg, want ze hebben allemaal nog wel wat vragen en tips. Als we na een half uur de laatste barganger onze Lonely Planet hebben ontfutselt kunnen we lekker naar bed, terugkijkend op een lange dag vol ervaringen.


Donderdag 19 mei: Meknes

Gisteravond hebben we slechts een klein blokje om kunnen doen door de onderbrekingen van de taalschool, ontmoetingen en barbezoek, vandaag gaan we de rest van Meknes onderzoeken. Gekleed in djellaba gaat Hilgien op stap en Auke voelt zich daar wat ongemakkelijk bij. Al hoewel Hilgien zich keurig aan heeft gepast, krijgt ze meer blikken dan in haar gewone kleding; en dan vooral van vrouwen! Wat ze ervan vinden is niet helemaal duidelijk, dat ze er een mening over hebben wel. Overigens kijken de vrouwen ook ongegeneerd om als Auke voorbij loopt, sterker nog, meiden van 17 jaar flirten er lustig op los!

Een ontbijtje op het terras is waar we naar uitkijken. Dat lukt ook goed, al is het zelden mogelijk om in de zon te zitten; Marokkanen houden blijkbaar niet van zon. Na het ontbijt toch maar weer de djellaba omwisselen, al is het omdat hij veel warmer is dan gehoopt en de temperatuur hier toch wel begint op te lopen (27’C, de warmste dag tot heden).

Gaan we met de bus? De taxi? Of lopend naar de medina? Als we even in de zon staan te wachten en erg volle taxi’s en bussen zien, gaan we toch maar snel lopen en begrijpen we de behoefte aan schaduw al snel. De medina is vergelijkbaar met de medina’s in Fez, Tétouan en Chefchaouen, maar wat moeizamer in te komen door vele muren en gesloten poorten. We dwalen er doorheen, kopen benodigdheden, lopen tussen de kledingmakers door en besluiten vooral veel op terrasjes te zitten en mensen te kijken. Op het plein Place el-Hedim speelt zich doorgaans alles af, al hoewel nu best rustig.

We gaan nog foto’s maken met slangen, waarbij de vraag wat het ging kosten geen antwoord opleverde en achteraf 100 dirham(€10,-) wordt geëist, maar een donatie van 5 dirham vinden we wel voldoende. Aditi leerde ons ook het woord shamo (schaam je) wat we hierbij mooi kunnen gebruiken. 2 aangeklede aapjes verderop doen ons denken aan een circus en dierenleed en lopen we maar snel voorbij. Meknes is Marrakech in het klein?? Radan Inshallah zijn echte toverwoorden, je ziet mensen gewoon afdruipen en ons de rust geven lekker rond te lopen.

Van terras door de medina belanden we in een salon de thé; het mannencafé waar we vragen te kunnen gaan zitten, wat helemaal geen problemen oplevert en de bediende het allemaal wel leuk vond. Ook foto’s maken is geen probleem, het toilet bezoeken voor Hilgien wel, want met een urinoir kan ze minder goed overweg.

Dat is overigens ook wel typisch hier: er zijn ‘normale’ wc’s en toiletten die wij Franse wc’s noemen, in Frankrijk Turkse wc’s genaamd; die gaten in de grond. Niet elk restaurant heeft een toilet en stuurt je dan gerust naar een publiek toilet verderop. Daar betaal je 1 dirham voor, terwijl dat ook weleens door het restaurant wordt meegegeven. Ze worden ook wel schoongemaakt, maar toiletpapier is er zelden! Soms bieden ze voor het toilet wel voor 1,5 dirham een pakje zakdoeken aan (en die kleenexjes haal je gelukkig overal in de medina). Maar dan zit je in een trein en dan is er welde luxe van toiletpapier! Oh wacht, hier is het schoonmaken met water wellicht onmogelijk.

’s Avonds gaan we op zoek naar wijn, wat op de terrasjes in ieder geval niet lukt, al zit het lekker in het avondzonnetje, onder het genot van live muziek. Bij de Centrale Markt, wederom bij ons om het hoekje, kunnen alcoholische dranken gescoord worden. We nemen een klein flesje wijn uit de regio mee, halen nog wat lekkernijen en peuzelen het in de hotelkamer op, terwijl we onze plannen voor morgen uit werken.


Vrijdag 20 mei – Treinend naar Marrakech

Onze autohuur loopt tegen het einde en dus gaan we de auto na 9 dagen inleveren. Dat betekent vroeg op, want we hebben om 8:20 afgesproken bij de verhuur, zodat we de trein van 8:40 kunnen nemen in Fez. Maar dat is nog wel een uur rijden en we moeten de auto nog schoonmaken en tanken. Over de tolweg rijdt het in elk geval lekker door en in Fez stuiten we bij toeval op een paar mannetjes die op straat auto’s wassen; wat een grappige ervaring! En gelukkig gaat alles snel, want het is (natuurlijk) strak gepland allemaal. De binnenkant vonden we daarom7 niet zo nodig, maar daar denken ze bij de verhuur anders over. Maar ach, voor 20 dirham zorgen zij dat hij ook aan de binnenkant schoon wordt.

Treinkaartje in de pocket en hop de trein in. Fez heeft best een mooi station en eigenlijk ziet het hele spoorwegnet er netjes uit. Wat heet; ze zijn volop bezig met nieuwe stations bouwen en een TGV aanleggen. Ok, het materieel wat er rijdt, is afgedankt materiaal van de Franse spoormaatschappij, maar het werkt allemaal nog vrij behoorlijk en het rijdt ook allemaal redelijk door en op tijd.

Het eerste stuk gaat door een supergroene, vruchtbare laagvlakte, eigenlijk dezelfde als waar Meknes ook in ligt. Pas een heel stuk verderop (voorbij Casablanca) wordt het beduidend droger en begint het meer te lijken op het dorre landschap wat wij ons bij Marokko hadden voorgesteld.

Na 7 uur treinen komen we aan in het prachtige treinstation van Marrakesh. Maar wat een hitte, zeg. Hebben we twee weken het vaak koud gehad, nu is het ineens bijna 40 graden; in twee dagen 20 graden erbij! De taxichauffeurs proberen ons met woekerprijzen te vervoeren, maar we lopen wel even naar de overkant en stappen voor 20 i.p.v. 50 dirham in de taxi, wat overigens nog steeds rijkelijk veel is. Onze Ryad, net in de Medina is prachtig, met een mooi dakterras. Dat we zo ongeveer boven de wc moeten douchen, nemen we maar voor lief.

Dan maar even de stad in voor een eerste indruk. Eerst de ville nouvelle, waar we het informatiecentrum jammerlijk genoeg dicht treffen, daarna door de Medina in. Weer een wirwar van straatjes, maar wat al opvalt is dat er (veel meer) scooters door de smalle straatjes rijden (best irritant). Als we, na wat omzwervingen, aankomen op het centrale plein wordt pas duidelijk wat een toeristische machine Marrakesh is: overal massa’s (veel te blote) toeristen, bandjes, dansgezelschappen, aapjes, slangenbezweerders, restaurants, bedelaars. Een kakafonie aan indrukken. Echt even schrikken, hoor!

Eigenlijk vinden we het meest choquerend dat er toeristen rondlopen met broekjes waar de billen onderuit komen en shirtjes waar de borsten uitvallen. We zijn geneigd ze aan te spreken, zo erg valt het op. Hebben ze enig idee dat ze in een Islamitisch land zijn? Zolang het sextoerisme is doen ze het hartstikke goed. Mannen kijken ze na, vrouwen kijken vooral boos. Wij vinden het ook niet kunnen. Terugdenkend naar mijn tijd in Turkije waar ik reisleider was, zie ik ook in dat ik toen best naïef was. Met mijn (overal in Europa voorgeschreven) werkkleding: korte broek en hempje, stond ik vaak als enige op het vliegveld met zoveel bloots. Ik vond dat ik destijds geluk had, dat ik geen lange kleding hoefde te dragen. Aanpassen is echter niet aan de orde geweest.

We wegen onze opties. We willen wandelen, maar idealiter doen we niet meteen de zwaarste (Toubkal beklimmen). We willen naar het strand, maar idealiter is dat de vakantie afsluiting. We willen nu niet in Marrakech blijven aangezien het nu veel te heet is met 35-40 ‘C, terwijl het over een paar dagen 10 graden aangenamer is. Omdat het wandelgebied waar we willen beginnen weer een hele dag reizen is en nog wat organisatie vraagt, besluiten we gewoon lekker lui eerst naar het strand te gaan. Dus de wekker staat vroeg, morgen op pad naar de kust: Essaouira.

PS Leuk dat er wat reacties binnen komen; vinden we gezellig!